Ανήμερα της γιορτής της επισκεφτήκαμε το εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας,στην θέση Πικροδάφνη , κτισμένο το 1245 μΧ

Ο παλαιότερος γνωστός χρονολογημένος σταυρεπίστεγος ναός στον Ελλαδικό χώρο είναι η Αγία Τριάδα στο Κρανίδι (1244).

Κτισμένος στη θέση Πικροδάφνη, ανάμεσα στο Κρανίδι και στην Ερμιόνη, στον εσωτερικό δρόμο προς Αγ.Αναργύρους.

Στο νότιο εσωτερικό τοίχο της εκκλησίας διασώθηκε επιγραφή σχετική με την ίδρυση και την τοιχογράφησή της

. Η επιγραφή λέει:

 «Ανεκτίσ(θη) εκ βάθρων και ανεζωγραφίσ(θη) (δια ε)ξόδ(ου) και μισθωαποδοσίας Κυρού Κ(υρ) Μαν(ουήλ) Μούρμουρα και Θεοδώρ(ας) της αυτού γαμε(της) και τέκν(ω)ν αυτών εις λύτρον και άφες(ι)ν των αμαρτιών αυτών. Δια χειρός δε καμού Ιω(άννου) του και αναστηλώσαντος τας σεπτάς εικόνας ταύτ(ας εκ) μεγαλοπόλε(ως) Αθην(ών) Ο(κ)τωβ(ρ)ή(ω)ι έ(τους) ω, ψνγ. (6753-5508) = 1.245 μ.Χ.»

(«Κτίστηκε από τα θεμέλια και ιστορήθηκε με έξοδα και αμοιβή του Εμμανουήλ Μούρμουρα (άρχοντα πιθανότατα της περιοχής) και της Θεοδώρας της γυναίκας του και των παιδιών του για λύτρωση και συγχώρηση των αμαρτιών τους, με το χέρι εμένα του Ιωάννου που αναστήλωσε αυτές τις σεβαστές εικόνες από τη μεγάλη πόλη των Αθηνών τον Οκτώβριο του 1245 μ.Χ.»).

για την αρχιτεκτονική , θεολογική  και ιστορική  αξία του ναού,

 μας μίλησε ο θεολόγος κ. Κ. Βενεκάς.

  «Κατά την έπιγραφήν ταύτην, γράφει ο Γ.Α. Σωτηρίου, το ναΰδριον τούτο ιδρύθη δαπάναις άρχοντος πιθανώτατα της περιοχής εκείνης καλουμένου Μανουήλ Μουρμουρά, μη μαρτυρουμένου αλλοθεν, καθ’ όσον τουλάχιστον γνωρίζω, και έκοσμήθη δια τοιχογραφιών, υπό του Αθηναίου ζωγράφου Ιωάννη το 1245 μ.Χ.”. Και σε ύποσημείωση ο Γ.Α. Σωτηρίου συνεχίζει:

        “Ό άρχων Μουρμουράς είναι πιθανώτατα εις των Ελλήνων αρχόντων οίτινες αύτοβούλως προσεφέρθησαν να παραδώσωσι τα φρούρια Κορίνθου, Ναυπλίου, Μονεμβασίας, Αργους, λαβόντες την ύπόσχεσιν του σεβασμού υπό των Φράγκων, της θρησκείας και των ηθών των κατακτηθέντων. Είναι γνωστόν ότι υπό τους Φράγκους ή χώρα ήκμαζε, της παρακμής αρχομένης από του θανάτου του Γουλιέλμου Βιλλεαρδουίνου(1278)”.

“Ή ‘Αγία Τριάς Κρανιδίου” κατά τον Γ.Α. Σωτηρίου έχει μεγάλη σημασία για τη Βυζαντινή τέχνη. Γιατί από απόψεως ζωγραφικής “διασώζει πολύτιμα λείψανα Βυζαντινής ζωγρα­φικής των μέσων του 13ου αιώνα, προγενέστερα και των τοιχογραφιών της Αιγίνης και του Μυστρά”.

        Από απόψεως Βυζαντινής αρχιτεκτονικής είναι το αρχαιότερο από τα Βυζαντινά μνημεία κτισμένο κατά τον απλό τύπο “των σταυρεπιστέγων βασιλικών” κατά τον οποίο εγκάρσια καμάρα διακόπτει την κατά μήκος καμάρα του ναού. Ό τύπος της σταυρεπιστέγου βασιλικής ήταν πολύ “διαδεδομένος εις μικρούς ναούς των Ελληνικών χωρών από τον 13ον αιώνα”. Οι τοιχογραφίες της εκκλησίας ίσως από το χρόνο,ίσως και από άλλες αιτίες,έχουν υποστεί μεγάλη φθορά και καμμία δεν σώζεται σήμερα ακέραια.

Ή Ίδρυση της Αγίας Τριάδας φανερώνει ότι στα πρώτα χρόνια της Φραγκοκρατείας, η Ερμιονίδα θα ήκμαζε οικονομικώς και πολιτιστικώς.

http://www.skopelitis.com.gr/church.htm

 κουλουράκια ,  με λάδι και κανέλα (κρανιδιώτικοι κέλοι), και φτιαχτή λεμοναδίτσα , 
 η ευγενική προσφορά του Εργαστηρίου μας, στους φίλους και στις φίλες  ,
που μας ακολούθησαν στην εξόρμηση μας!

Αψευδή μαρτυρία για τη σημαντική δραστηριότητα των αθηναίων ζωγράφων στην περίοδο τη προσφέρουν οι τοιχογραφίες της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας στο Κρανίδι, οι οποίες σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή είναι έργο του αθηναίου ζωγράφου Ιωάννη που ιστόρησε τον ναό το έτος 1244. Οι τοιχογραφίες αυτές ανήκουν ωστόσο σε διαφορετικό εργαστήριο• χαρακτηρίζονται από την περισσότερο πλαστική απόδοση και τις ζωηρές κινήσεις των μορφών που έχουν ανήσυχη έκφραση στο πρόσωπο. Η ομοιότητα των τοιχογραφιών αυτών με εκείνες της εκκλησίας στα Ψαχνά της Εύβοιας (1245) απέναντι από τον Ωρωπό, καθώς και με τις αποτοιχισμένες τοιχογραφίες από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στον Ωρωπό, έχουν οδηγήσει στην υπόθεση ότι στην τέταρτη δεκαετία του αιώνα ακμάζει ένα άλλο τοπικό αθηναϊκό εργαστήριο που δεν μένει μακριά από τα νέα ρεύματα της τέχνης που διαμορφώνονται στα εργαστήρια της πρωτεύουσας του Βυζαντίου.
http://www.archdiocese.gr/bibliothiki/greek/chatzidaki1_7.html

Παράλληλα όμως επισημαίνεται και η ύπαρξη,στην ευρύτερη περιοχή Αττικής, Αργολίδας και Εύβοιας,μιας “αθηναϊκής σχολής”30 που ακμάζει το δεύτερο τέταρτο του Που αι., όπως φαίνεται από τις συγγενικές μεταξύ τους τοιχογραφίες της Αγίας Τριάδας στο Κρανίδι Αργολίδας, που υπογράφει, σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή του μνημείου, ο ζωγράφος “Ιωάννης εκ μεγαλοπόλεως Αθηνών” το 1244,

 τις τοιχογραφίες του Οσίου Ιωάννη του Καλυβίτη στα Ψαχνά Ευβοίας, το 1245 έργο πιθανόν του ίδιου ζωγράφου με βάση τεχνοτροπικά κριτήρια, και τις τοιχογραφίες του Αγίου Γεωργίου στον Ωρωπό, που έχουν αποτοιχισθεί και εκτίθενται στο Βυζαντινό Μουσείο ΑθηνώνΤα έργα αυτά είναι υψηλής ποιότητας και αντιπροσωπεύουν την προοδευτική τάση της τέχνης του Που αι., απόρροια μιας γενικής αναβίωσης του κλασικισμού, όπως τούτος είχε διαμορφωθεί την εποχή του Ιουστινιανού, τον 6ο αι.

Η νεωτερική αυτή τέχνη που χαρακτηρίζεται από έντονη πλαστικότητα των μορφών, μνημειακό ύφος και “ρεαλισμό”, απαντά κατεξοχήν στις ελεύθερες περιοχές της Αυτοκρατορίας και στη Σερβία, με κορυφαία και αντιπροσωπευτικά έργα τις τοιχογραφίες της Παναγίας στη Μιλέσεβα, της Αγίας Τριάδας στη Σοπότσανη, του Μανουήλ Πανσέληνου στο Πρωτάτο του Αγίου Όρους κ.ά3 5 . http://www.aht.asfa.gr/doc/dimosieyseis/panselinou2.pdf

για τις τοιχογραφίες μας ενημέρωσε  ο αγιογράφος , κ. Νίκος Μουρμούρης.

ευχαριστούμε όλους , για την παρουσία και την συνεισφορά τους, για την  επιτυχία της εκδήλωσης, καθώς και την οικογένεια Γιώργου και Γιούλης Οικονόμου , για την φιλοξενία τους.